با افزایش روزافزون نقش پیشران های اقتصادی در توسعه صنعتی کشور و تاکید مقامات و مسئولان در بخش های مختلف بر نقش مهم و قابل تامل تولیدکنندگان بخش خصوصی، نخستین همایش «پیشران‌های اقتصادی؛ فرصتی برای توسعه ملی» با همت مجمع کارآفرینان ایران موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت برنامه‌ریزی و با همکاری ریاست جمهوری، معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری، وزارت صمت و …، سوم اسفندماه 1401 در محل موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت برنامه‌ریزی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و مرکز اطلاع‌رسانی مجمع کارآفرینان ایران؛ دکتر علی اوتارخانی، رئیس موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی در همایش «پیشران‌های اقتصادی؛ فرصتی برای توسعه ملی» که روز سه‌شنبه ۲ اسفند ۱۴۰۱ برگزار شد؛ تعیین نقشه راهبردی توسعه صنعتی کشور را یک ضرورت دانست و اعلام کرد که دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت خود این مهم را در دستور کار قرار داده است.
وی، ضمن تأکید بر ضرورت تدوین نقشه راهبردی صنعت کشور گفت: حمایت از پیشران‌ها آغاز یک گفت‌و‌گو برای طراحی چهارچوب‌ها و تعیین نقشه راهبردی توسعه صنعتی کشور است. این نقشه نیازمند هماهنگی و همکاری با نمایندگان صنعت و پیشران‌های اقتصادی است که امیدوارم در چهارچوب یک همکاری همدلانه این فضا را فراهم کنیم.
اوتارخانی در ادامه با اشاره به برنامه دولت سیزدهم برای تدوین برنامه توسعه صنعتی گفت: ما نیازمند رشد سریع و پایدار هستیم که دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت خود این مسئولیت را پذیرفته و در این مسیر گام برمی‌دارد. امیدوارم این همایش نه جلسه پایانی بلکه شروع یک مسیر باشد.
رئیس موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی افزود: پیش‌تر رئیس‌جمهوری در جلسه با کارآفرینان از ضرورت ایجاد سند و برنامه صنعت سخن گفت و تأکید کرد که باید این برنامه و سند ایجاد شود که آلان در حال اجرایی شدن است آن‌هم در تدوینی متفاوت و با همکاری خود تولیدکنندگان و کارآفرینان. هدف دولت توسعه اقتصادی پایدار و ثبات اقتصادی است که این هدف بدون کمک گرفتن از تولید امکان‌پذیر نیست.
وی در پایان تاکید کرد: در سندی که در حال تدوین است به آسیب‌های اسناد پیشین پرداخته شد و هدف این است که از سه سند قبلی هم حتماً استفاده شود. زمانی که مجموعه‌ای مانند مجمع کارآفرینان ایران بتواند سند صنعت خصوصی کشور را تدوین کند یک رسالت به گردن ما است که از این سند حمایت کنیم و راه را برای این تدوین این سند فراهم کنیم. ما هنوز نمی‌دانیم چه تعداد بنگاه بزرگ باید داشته باشیم یا اینکه مسیر توسعه چه نیازهایی دارد که برای آن برنامه‌ریزی کنیم. اینکه ما بگوییم اقتصاد بخش خصوصی و اقتصاد بخش دولتی از آن گزاره‌هایی است که ضد توسعه است. ما امروز باید بتوانیم زنجیره‌های همکاری رابین تمام فعالان صنعتی کشور شکل دهیم و هیچ‌کسی نباید فضا را برای زیست دیگری تنگ کند. دولت موظف است فضا را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم و مسیر رشد را تسهیل کند.
دولت با پیشران‌های بخش خصوصی رقابت نکند
مصطفی طاهری، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش با تأکید بر اهمیت پیشران‌های اقتصادی گفت: خواسته ما از دولت این است که در بخش‌هایی که پیشران‌های بخش خصوصی حضور دارند دیگر با آن‌ها رقابت نکنند.
وی در ادامه گفت: رویکرد توزیع عادلانه ثروت و رویکرد پیشران‌های اقتصادی در کشور وجود دارد. در صحبت و عقیده مسئولان یک رویکردی وجود دارد و در عمل رفتاری دیگر صورت می‌گیرد. اگر واقع راهکار را بخش خصوصی می‌دانیم پس در اجرا هم به آن عمل کنیم. خیلی اوقات پیشران‌های اقتصادی برای به اینکه با مشکلی مواجه نشوند مجبور هستند که خود را پنهان کنند.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی افزود: بارها به ما گفتند که خلا قانونی وجود ندارد و به قوانین موجود عمل نمی‌شود. ما درحال حاضر دغدغه داریم که میزان سرمایه‌گذاری بسیار پایین است و اگر سرمایه گذاری هم صورت گرفته، با برخی سیاست گذاری بد و نادرست، جلوی آن را گرفته شده است.
وی با تاکید بر اهمیت پیشران‌ها خاطرنشان کرد: در کمیسیون صنایع و معادن سعی کردیم که در قانون برنامه هفتم توسعه پیشران‌های اقتصادی را مدنظر بگیریم و در اولویت خود قرار دهیم. در سند توسعه صنعتی هم همانند برنامه هفتم توسعه به پیشران‌ها بیشترین توجه را خواهیم کرد.
این نماینده مجلس ادامه داد: خواسته ما از دولت این است که در بخش‌هایی که پیشران‌های بخش خصوصی حضور دارند دیگر با آن‌ها رقابت نکنند. یکی از گرفتاری‌های پیشران‌های بخش خصوصی بدهی بخش دولتی به آن‌ها است. من تقاضا می‌کنم که پیشران‌های اقتصادی در تدوین برنامه هفتم توسعه به کمک ما بیایند.
طاهری در پایان تأکید کرد: اگر لایحه بودجه با کسری روبه‌رو باشد یعنی با تورم روبه‌رو خواهیم شد. اگر به ثبات ارز دولتی روی‌آوریم این سیگنال را به بازار می‌دهیم که افزایش‌های جدیدی درراه است. امروزه در کشور ما رفتارها و مقررات زمینه دلالی را فراهم می‌کند.
از پیشران‌های اقتصادی برای فعالیت در چنین شرایطی تشکر می‌کنم
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در اولین همایش «پیشران‌های اقتصادی؛ فرصتی برای توسعه ملی» بیان کرد: اولین هدف شرکت در جلسه، تشکر از پیشران‌های اقتصادی است که در این شرایط فعالیت می‌کنند.
وی ادامه داد: ازآنجایی‌که موضوع جلسه، بحث زنجیره ارزش است، باید بگوییم وقتی یک زنجیره ارزش شکل می‌گیرد، بخش‌های بالادستی برمبندی نیازهای سخت‌افزاری قرار می‌گیرد. هرچه به سمت پایین می‌آییم، ارزش زیرساخت‌ها کمتر می‌شود و مفهوم دارایی‌های نامشهود پیدا می‌شود. اگرچه اقتصادی‌های پایین‌دست کوچک‌تر هستند اما بسیار پربازده هستند.
معاون رئیس‌جمهور افزود: ۱۰۰ شرکت برتر دنیا مانند اپل تا ۹۶ درصد ارزش شرکت‌هایشان ارزش دارایی‌های نامشهود است. حتی شرکت‌هایی هستند که ۱۱۷ درصد ارزش آن‌ها مالکیت‌های فکری است. این‌یک مفهوم جالبی است که بخش عمده‌ای از نقدینگی به ارزش دادن به مالکیت‌های غیر مشهود اختصاص‌یافته است.
دهقانی فیروزآبادی با تأکید بر اهمیت مالکیت‌های غیرمشهود بیان کرد: قسمت زیادی از نقدینگی امریکا را همین موضوع مالکیت‌های غیرمعهود تشکیل می‌دهد. دنیا دو نوع مالکیت معنوی دارد: یکی مالکیت فکری فناورانه و دیگری مالکیت فکری هنری که ما از هردو مورد محروم هستیم.
وی افزود: تا زمانی که در اقتصاد جدید و اقتصاد دانش‌بنیان برای بحث مالیکت فکری ارزشی ایجاد نشود، اتفاقی نخواهد افتاد. البته به نظر می‌رسد در دولت خیلی از مسئولین به این موضوع پی برده‌اند.
معاون علمی فناوری رئیس‌جمهور در پایان اظهار کرد: در دنیای امروز صنعتی داریم مانند خودروسازی که فقط دو ماده را به قیمت ۳۰ هزار دلار می‌فروشد و در مقابل برخی صنایع باوجود زیرساخت‌های عظیم همان مقدار فروش رادارند. این تفاوت فاحش، نتیجه توجه به زیرساخت‌ها و مالکیت‌های معنوی است.
خنثی‌سازی تحریم جز با تولید امکان‌پذیر نیست
محمدجواد ایروانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ابتدای سخنان خود به رابطه تحریم و پیشران‌ها پرداخت و دراین‌باره گفت: یک مسئله مهم این است که موضوع محدودیت‌ها مثل تحریم یک معنای مهم دارد و آن اینکه به فکر خودمان باشیم و راه‌حل را در داخل ببینیم. موسسه مطالعات و برنامه‌ریزی وظیفه مهمی را برعهده‌گرفته و آن‌هم تدوین سیاست توسعه صنعتی است.
وی با تأکید بر ضرورت حمایت از تولید در دوران تحریم افزود: خنثی‌سازی تحریم جز با تولید امکان‌پذیر نیست. ما هنوز نظام برنامه‌ریزی کشورمان به نفع تولید نیست اما در برنامه‌های بالادستی بحث حمایت از تولید برجسته است. این حمایت از تولید باید به برنامه‌هایی مانند بودجه سالیانه نیز برنامه‌ریزی شود.
ایروانی گفت: درباره پیشران‌ها باید نخست سرمایه‌گذاری در آن‌ها افزایش یابد که زمینه جذب سرمایه خارجی نیز فراهم شود. بالابردن تولید نیازمند ادبیات‌سازی مناسب هم هست که باید به این موضوع هم پرداخته شود. ما باید الگوهایی که در دنیا باعث پیشرانی برخی صنایع و شرکت‌ها شده و برخی کشورها را پیشران کرده، موردبررسی قرار دهیم و از روند و تجربه طی شده استفاده ببریم.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به نسبت مسائل اقتصادی و اجتماعی نیز گفت: پیشبرد سود اقتصادی در کنار پیشبرد سود اجتماعی موضوع مهمی است که در دنیا گام‌هایی درباره آن برداشته‌شده و در ایران نیز باید موردتوجه قرار گیرد. شکل‌دهی صنعت حول پیشران‌ها یک ضرورت است که در سخنان مقام معظم رهبری هم موردتانید قرارگرفته است. به‌هرحال بند ویل سیاست اقتصاد مقاومتی بر حمایت از تولید است و تحقق این بند تنها با تولید میسر است.
تأکید بر ضرورت تدوین برنامه و سند راهبردی توسعه صنعتی هم بخش دیگر سخنان ایروانی بود که دراین‌باره گفت: داشتن یک نقشه راهبردی برای صنعت ایران و اینکه چگونه باید به تاسیس آن کمک کنیم یک ضرورت است. این حرف بی‌ربطی است که اگر جایی بزرگ شد باید برای آن محدودیت ایجاد کنیم. نگاه‌ها باید تغییر کند و توسعه یابد. وقتی تولیدکننده‌ای به صادارت می‌رسد دولت باید تنظیم‌گیری کند که بازار داخل هم از مدیریت خارج نشود. وقتی تولید بالا می‌رود حتماً باید دولت نقش‌آفرینی کند و زمینه را برای توسعه و صادرات فراهم کند. پس یکی از وظایف دولت تسهیلگری و تنظیم گیری است البته هم‌زمان باید دخالت را هم کم کند. اینکه گفته می‌شود نهاد دولت باید به‌طور کامل از صنعت و اقتصاد خارج شود سخن خطرناکی برای صنعت است و در این شرایط صنعت و تولید ضرر می‌کند. وقتی بانک مرکزی نقشش در موضوع ارز کم می‌شود نمی‌توان از آن انتظار مدیریت بازار را داشت درحالی‌که تنظیم این موضوع وظیفه بانک مرکزی است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان افزود: موضوع مهم دیگر بحث تضاد است: تضاد بخش‌های خصوصی باهم و تضاد دولت با بخش خصوصی و… این تضادها باید تغییر کند که زمینه چنین تغییری، تغییر نگاه بنیادی درباره صنعت و نقش دولت در این موضوع است. اگر وظیفه تسهیلگری دولت جدی گرفته شود این تضادها از بین خواهد رفت. سوداگری باید از حوزه تولید و صنعت حذف شد. چگونگی تقویت پیشران‌ها موضوع مهمی است که امیدوارم این برنامه‌ها ادامه پیدا کند.
