در ادامه پیگیری‌های کارگروه پولی-بانکی مجمع کارآفرینان ایران، نشستی مجازی با حضور جمعی از مدیران ارشد بانک مرکزی برگزار شد. در این نشست، دکتر شیریجیان (معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی)، محمدجانی (رئیس اداره تأمین مالی زنجیره تولید)، جلال فراهانی (معاون اداره اعتبارات)، دکتر اسماعیل‌زاده (رئیس مرکز نظارت و تنظیم‌گری)، و تاجیک (مدیر اداره تخصیص ارز) حضور داشتند.
محور این نشست، بررسی مسائل و چالش‌های جاری تأمین مالی در بخش تولید و ارائه پیشنهادهای اجرایی برای بهبود همکاری میان فعالان اقتصادی و نظام بانکی کشور بود.
کارآفرینان در این نشست تأکید کردند که با افزایش هزینه تسهیلات بانکی در قالب‌هایی چون اجبار به رسوب بخشی از تسهیلات در حساب، یا الزام به واریز درصد قابل توجهی (گاهی تا ۴۰ درصد) از مبلغ تسهیلات پیش از پرداخت نهایی، و نیز نکول برخی چک‌های پشتوانه اوراق گام، هزینه‌های تأمین مالی به‌شدت سرسام‌آور شده است.
از سوی دیگر، بسیاری از تولیدکنندگان ناچارند مواد اولیه را به‌صورت نقدی از بورس کالا یا سایر مبادی وارداتی خریداری کنند، در حالی که به دلیل رکود بازار، ناچارند کالای تولیدی خود را به‌صورت مدت‌دار (گاهی تا یک سال) به فروش برسانند. در نتیجه، تأمین سرمایه در گردش به یکی از حیاتی‌ترین مسائل برای واحدهای تولیدی بدل شده است.
تولیدکنندگان همچنین اشاره کردند که در مواردی، با استفاده از منابع داخلی خود اقدام به تأمین ارز و واردات کالا به گمرکات کرده‌اند، اما به دلیل تأخیرهای بسیار طولانی در فرآیند تخصیص ارز، نتوانسته‌اند کالا را ترخیص و وارد بازار کنند. این مسئله باعث شده سرمایه آن‌ها ـ که گاه چند برابر سرمایه در گردش مورد نیاز تولیدشان است ـ در گمرکات بلوکه شود.
در حالی که هیئت وزیران تصمیماتی مناسب در حمایت از تولید اتخاذ کرده، اما کارآفرینان هنگام مراجعه به بانک‌های تجاری، با اظهار بی‌اطلاعی مدیران بانکی روبرو شده‌اند. این مدیران، عدم ابلاغ مقررات اجرایی مصوبه‌ها از سوی بانک مرکزی را دلیل استنکاف خود از اجرای آن‌ها عنوان می‌کنند.
در ادامه این نشست، یکی دیگر از موضوعات مطرح‌شده، امکان‌ناپذیری استفاده از اوراق گام برای خرید مواد اولیه از بورس کالا بود. مقرر شد بانک مرکزی با انجام پیگیری‌های لازم، امکان اتصال سیستمی انواع اوراق تأمین مالی زنجیره‌ای به فرآیندهای بورس کالا را فراهم کند.
کارآفرینان همچنین از فرصت‌های از دست‌رفته‌ای یاد کردند که در برخی مقاطع، همچون نبرد اخیر، امکان جهش در تولید را فراهم کرده بود؛ از جمله افزایش ناگهانی تقاضا برای اقلامی نظیر دارو و سرم. در حالی که کارخانه دانش‌بنیانی آماده پاسخگویی به این نیاز فوری بود، به دلیل بوروکراسی شدید در تخصیص ارز نتوانست اقلام مورد نیاز خود را وارد کند. هم‌زمان، سازمان غذا و دارو با تخصیص ارزی چند برابر نیاز آن شرکت، به واردکنندگان اجازه واردات سرم را داد که این امر عملاً به زیان تولید داخل تمام شد.
از دیگر مطالبات مهم کارآفرینان ـ که در مصوبه هیئت وزیران نیز به آن تصریح شده ـ عدم برگشت و عدم ثبت سوء اثر چک‌های نکول‌شده تولیدکنندگانی بود که این چک‌ها را در وجه بانک‌ها و به‌عنوان ضمانت تسهیلات صادر کرده بودند. با این حال، برخی بانک‌ها این بند را اجرا کرده‌اند و برخی دیگر نه.
کارآفرینان با ذکر مثال‌های متعدد هشدار دادند که در صورت عدم اقدام عاجل در تحریک تقاضای مؤثر، با توجه به رکود فعلی اقتصاد، باید منتظر اخراج گسترده نیروی کار و تعمیق هم‌زمان رکود و تورم بود.
در پایان، کارآفرینان با پیشنهاد بسته‌ای از اصلاحات اقتصادی، تأکید کردند که برای جلوگیری از ورود اقتصاد به رکودی عمیق، باید تأمین مالی هم‌زمان برای تولید و تقاضا فراهم شود. به‌ویژه از طریق افزایش سقف تسهیلات، گسترش ابزارهای تأمین مالی زنجیره‌ای مانند اوراق گام، برات هوشمند و مهم‌تر از همه، کارت رفاهی خرید کالای ایرانی که می‌تواند به تقویت تقاضای مؤثر کمک کند و در عین حال سرمایه مورد نیاز تولیدکنندگان را نیز فراهم آورد.
اگرچه در سال جاری شاهد افزایش تأمین مالی از سوی بانک مرکزی نسبت به سال گذشته بوده‌ایم، اما این افزایش عمدتاً هم‌پای تورم عمومی کشور بوده و بخش زیادی از آن صرف استمهال یا تمدید تسهیلات قبلی شده و به ایجاد تقاضای مؤثر منجر نشده است.
از این‌رو، ورود قاطع و جسورانه بانک مرکزی به این موضوع، امری حیاتی است. کارآفرینان در این جلسه، با هشدار نسبت به رکود پیش‌روی تولید و افزایش بیکاری، خواستار تشکیل کارگروه‌های مشترک برای تدوین سیاست‌های مناسب میان کارآفرینان و بانک مرکزی شدند.
