دومین نشست آینده کاوی اقتصاد با محور «بررسی بنگاه‌های خانوادگی»، «آخرین تحولات ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک» و «تجربه سیاست صنعتی» روز سه شنبه (۳۰ آبان ماه ۱۴۰۲) به همت مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران برگزار شد.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی مجمع کارآفرینان ایران؛ در ابتدای این نشست، محمدحسین شاوردی، کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران به تاریخچه شرکت میتسوبیشی یکی از بنگاه‌های خانوادگی کشور ژاپن اشاره کرد و گفت: شرکت میتسوبیشی را بسیاری با محصولات مشهورش در صنعت خودرو می‌شناسند. این برند، نامی است درخشان در تاریخ معاصر جهان که تحولات بسیاری را در طول بیش از ۱۵۰ سال حیات خود به چشم دیده و تجربه کرده است.
وی ادامه داد: میتسوبیشی یکی از بزرگترین بنگاه‌های صنعتی تاسیس‌شده در ژاپن و کل آسیاست که توانسته است حجم قابل‌توجهی از ارزش‌افزوده، نوآوری و اختراع را از خلال سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های جدید و نیرو‌های انسانی خلاق به ثبت برساند.
شاوردی همچنین گفت: ردپای این شرکت را می‌توان از توسعه و بهره‌برداری از مواد خام نظیر نفت و گاز و منابع طبیعی تا سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار‌های متنوع اعم از ایجاد شبکه خرده‌فروشی، استخراج و عرضه گاز طبیعی، احداث زیرساخت، تولید محصولات پتروشیمی، تولید خودرو، ارائه محصولات مالی و تولید کالا‌های صنعتی به وضوح دید.
شاوردی افزود: بررسی صورت‌های مالی این هلدینگ صنعتی نشان می‌دهد درآمد میتسوبیشی تنها در بخش خودروسازی در سال ۲۰۲۲ حدود ۵/۶ میلیارد دلار بوده ضمن اینکه سود عملیاتی این مجموعه صنعتی از این بخش حدود ۸۰۰ میلیون دلار گزارش شده است. این شرکت نه تنها در زمینه توسعه فناوری و تحول تولید در ژاپن یکی از بازیگران اصلی است که در زمره بازیگران جریان‌ساز در شرق آسیا بوده و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در سری‌لانکا، تایلند، چین، مالزی و ویتنام انجام داده است.
کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران با بیان اینکه بررسی تاریخچه این شرکت نشان می‌دهد بنیانگذار این شرکت فردی وطن‌پرست و علاقمند به ایجاد رابطه با دولت ژاپن و حفظ آن با هدف خدمت به ملت بوده است افزود: «کمک به ملت و دولت»، «اطمینان از عقلانیت اقتصادی» و «صبور بودن» در زمره مهمترین ایده‌های است که در توسعه و بالندگی میتسوبیشی نقش کلیدی داشته است.
وی بیان کرد: مهمترین اقدامات دولت ژاپن در راستای حمایت از گروه صنعتی میتسوبیشی می‌توان به حمایت از ایجاد نخستین شرکت کشتیرانی بزرگ ژاپن در سال ۱۸۷۰، طرح خرید ۱۸ کشتی میتسوبیشی به مبلغ ۳۲۵ هزار ین و کرایه دوباره آن‌ها به مبلغی ناچیز به همین شرکت در سال ۱۸۷۶، اعطای وام برای خرید ۶ کشتی از شرکت کشتیرانی آمریکا و توسعه اسکله و تاسیس انبار در سال ۱۸۷۷، اعطای وام بی بهره ۱۵ ساله به مبلغ ۷۰۰ هزار دلار در سال ۱۸۸۱، و بسیاری موارد دیگر که تا به امروز ادامه دارد اشاره کرد.
شاوردی با اشاره به اینکه از جالب‌ترین نکات پیرامون شرکت میتسوبیشی، روابط بسیار عمیق با دولت و کارگزاران رسمی است که از بدو تاسیس تا امروز ادامه داشته است، تاکید کرد: میتسوبیشی در برهه‌های مختلف به کمک دولت رفت و دولت نیز در توسعه فعالیت‌های این بنگاه اقتصادی نقش چشمگیری داشت.
کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران در پایان تاکید کرد: سرمایه‌گذاری مادی و معنوی دولت روی بنگاه‌های صنعتی بخش خصوصی می‌تواند در بلندمدت اثر شگفت‌انگیزی بر اقتصاد و امنیت یک کشور داشته باشد. همکاری دولت و بخش خصوصی نه تنها ضامن توسعه اقتصادی است که در رفع مایحتاج عمومی و تقویت بنیه دولت اثرگذار است.
در بخش دوم این نشست، کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران به آخرین تحولات ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک دنیا اشاره کرد و گفت: پس از چندین دهه حرکت به سوی «یکپارچگی اقتصاد جهانی»، اما در چند سال اخیر جهان در آستانه خطر «چندپارگی» قرار گرفته است که بهبود سطحی و نامتعادل «بحران مالی جهانی»، برگزیت، تنش‌های تجاری ایالات متحده و چین و یا افزایش شمار درگیری‌های نظامی در دنیا را می‌توان ازجمله نشانه‌های آن عنوان کرد.
وی تاکید کرد: منظور از «چندپارگی» یا «تجزیه»، در واقع معکوس‌کردن فرایندی است که از مدت‌ها پیش، به طور مداوم منجر به افزایش یکپارچگی اقتصاد جهانی شده بود و اغلب توسط ملاحظات استراتژیک هدایت می‌شد. این چندپارگی شامل معکوس شدن فرآیند‌هایی است که در آن کشورها از نظر اقتصادی با یکدیگر در هم‌تنیدگی بیشتری پیدا می‌کردند، از جمله از طریق تجارت، جریان سرمایه، جابجایی کارگران در سراسر مرز‌های ملی، پرداخت‌های بین‌المللی و همکاری چندجانبه برای تأمین کالا‌های عمومی جهانی.
وی اهداف استراتژیک ملی مانند ملاحظات امنیتی یا افزایش خودمختاری (خوداتکایی) از طریق کاهش اتکا به سایر کشورها یا مناطق، سیاست‌های اقتصادی کشورها، تمایل به ایجاد انگیزه برای تولید و اشتغال در داخل مرز‌های ملی، واکنشی در برابر «توزیع نابرابر سود حاصل از تجارت» برخی کشورها را از جمله انگیزه چندپارگی‌ها عنوان کرد.
کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران با بیان اینکه با یکپارچه‌سازی جریان‌های جهانی کالا و سرمایه و افزایش محدودیت‌های تجاری همراه بوده است اظهار کرد: همه‌گیری کووید-۱۹ و حمله نظامی روسیه به اوکراین، روابط بین‌الملل را بیش از پیش به چالش کشیده و شک‌وتردید‌ها در مورد مزایای «جهانی‌شدن» را افزایش داده است.
این کارشناس مرکز مطالعات با بیان اینکه جهانی شدن اغلب به عنوان فرآیندی فزاینده از جریان آزاد ایده‌ها، افراد، کالاها، خدمات و سرمایه در میان کشور‌های مختلف توصیف می‌شود که به یکپارچگی اقتصادی بیشتر منجر می‌شود تاکید کرد: ازهمگسیختگی پیوند‌های تجاری، بیشترین تأثیر منفی را بر کشور‌های کم‌درآمد و مصرف‌کنندگان کم‌برخوردار در اقتصاد‌های پیشرفته خواهد گذاشت.
در بخش سوم و پایانی این نشست، برزین جعفرتاش، کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران با موضوع «تجربه سیاست صنعتی» به ارائه گزارشی پرداخت.
جعفرتاش گفت: بیش از ۸۰ درصد سبد صادرات ایران را محصولات و مواد خام و معدنی و محصولات پتروشیمی تشکیل می‌دهد. این درحالی‌که است که محصولات نهایی و ساخته شده را وارد می‌کنیم.
کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران در ادامه افزود: برخی کشورها از مزیت وجود چندین شرکت بزرگ برخوردار هستند که توانسته اند حجم زیادی از تولید، ثروت و ایجاد اشتغال را برعهده بگیرند. در همسایگی کشور ما، ترکیه توانسته شرکت‌های این‌چنینی را ایجاد کند، ولی کشور ما از این موضوع بهره‌ای نبرده است.
وی در ادامه محور‌های حکمرانی اقتصادی پس از انقلاب اسلامی را بهبود فضای کسب و کار، اصلاح نظام بانکی، کم‌توجهی به صنایع ساخت و تولیدی و تامین مالی صنایع استخراجی، بنگاه‌های کوچک و خوداشتغالی عنوان کرد.
جعفرتاش در ادامه گزارش خود به صنایع اولویت‌دار در برنامه یازدهم توسعه کشور ترکیه اشاره کرد و گفت: صنایع شیمیایی، دارویی و تجهیزات پزشکی، الکترونیک، ماشین‌آلات و تجهیزات الکترونیک، اتومبیل و حمل و نقل ریلی از صنایعی هستند که در برنامه یاد شده این کشور در اولویت حمایت قرار دارند.
کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع کارآفرینان ایران با بیان اینکه در کشور‌های تازه صنعتی شده صنایع صادراتی در ابتدا از طریق جایگزینی واردات شکل گرفتند افزود: صادرات در صنایع ساخت و مونتاژ نیازمند انباشت مهارت بیشتری است.
وی تاکید کرد: تحریم‌های اعمال شده بر کشور هم فرصت بوده و هم تهدید. با خروج آمریکا از برجام ما شاهد جهش نرخ ارز بودیم. قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده و همچنین شاهد افزایش بی‌ثباتی اقتصاد کلان بوده ایم و از سویی دیگر شاهد کاهش واردات و در ادامه بخش تولید روند رو به رشدی داشته است.